Beveiliging

Ten eerste zullen de computers die jouw leerlingen op school gebruiken zo goed als zeker verbonden zijn met een lokale server; een andere computer die tussen de computers in de klas en de buitenwereld staat. Die server kan zich in jouw school bevinden of in een ander gebouw van de scholengroep.

Waar de server zich ook bevindt, hij zal bewaakt worden door een of meer ICT-coördinatoren die de taak hebben hun systeem te beschermen en veilig te maken. Alle software die op de server geïnstalleerd wordt, elke website die bezocht wordt en al wie de server gebruikt, vormt een potentiële bedreiging voor de beveiliging. Idealiter zouden de servers van de school of scholengroep met geen enkele andere computer en gebruiker contact mogen hebben. Daar gaan ze altijd van uit, fantastisch voor hen, maar vreselijk voor lesmethodes van de eenentwintigste eeuw.

De schoolleiding, scholengroep of ICT-coördinatoren kunnen tegen bijna alles ‘nee’ zeggen, en dan van daaruit onderhandelen. Maar wat de schoolleiding of de ICT-coördinator eigenlijk bedoelt is dat waar jij om vroeg, mogelijk de beveiliging van hun computersysteem bedreigt en NIET de veiligheid van de leerlingen.

Zij maken zich zorgen over virussen, wormen, bots en phishing. Ja, in de computerwereld krioelt het van de beestjes. Ze zijn bang dat door zoveel verkeer hun bandbreedte weggevreten wordt en hun systeem crasht (als bv. alle gebruikers tegelijkertijd een langspeelfilm downloaden); dat hun server overspoeld raakt met spam of dat er ongeoorloofde commentaren op hun sites verschijnen; dat onbevoegde personen hun systeem hacken, hun server binnendringen door hun firewalls te omzeilen (hierover dadelijk meer) en programma’s uploaden die andere onderdelen van hun systeem doen foutlopen. Voor een ICT-coördinator zijn dit allemaal vrij normale bekommernissen, maar ze hebben niet veel te maken met de veiligheid van de kinderen, waar jouw interesse ligt.

Neem Skype, bijvoorbeeld. Veel scholen weigeren Skype te ondersteunen. Dit wil dus zeggen dat ze niet willen leerkrachten het downloaden en ze willen het ook niet installeren. Dit is heel jammer want het is een fantastisch hulpmiddel in de klas. De ICT-coördinator zal zeggen dat het om een veiligheidsrisico gaat. Jij zult denken dat je leerlingen risico lopen en dus niet aandringen. Wat ze eigenlijk bedoelen is dat Skype een andere poort op hun server gebruikt en dat dit gevolgen heeft voor de wijze waarop hun server geconfigureerd is, hun firewall ingesteld is, enz. Ze zijn ook bang dat alle leerlingen in alle scholen tegelijkertijd e-mails zullen willen sturen of gesprekken via Skype zullen willen voeren en dat hun systeem het dan begeeft.

In Groot-Brittannië is er al jaren een debat gaande over de vraag of Skype al dan niet veiligheidsrisico’s inhoudt en de algemene conclusie is dat het niet zo is. Maar daarover hoef jij je geen zorgen te maken, vanuit het standpunt van een leerkracht is Skype dus volkomen veilig. Een basisschool zal waarschijnlijk maar één Skype-adres gebruiken of misschien één voor elke klas. De enige persoon die dat adres gebruikt zal de leerkracht zijn. Willekeurige bellers zijn er nauwelijks en dan nog moeten ze aanvaard worden voor ze kunnen bellen of een boodschap achterlaten; de kinderen zullen hier trouwens niets van merken.

Behalve bepaalde activiteiten en sites verbieden om bovengenoemde redenen, kan de schoolleiding of de ICT-coördinator ook firewalls opzetten die bepalen welke websites je kan bekijken en welke geblokkeerd worden omdat hun inhoud ongewenst kan zijn. Soms neemt men deze ‘beslissing’ automatisch door software te installeren die bijvoorbeeld op zoek gaat naar afbeeldingen met een abnormaal hoog percentage aan huidskleuren of sites die bepaalde woorden bevatten. Soms nemen ICT-coördinatoren de principiële beslissing om zo weinig mogelijk sites toegankelijk te maken en andere sites op verzoek toe te voegen; het systeem van de ‘witte lijst’. Dit staat gelijk met leerkrachten elke dag fouilleren wanneer ze de school binnenkomen om er zeker van te zijn dat er in hun tas geen ongeoorloofd papierwerk zit dat kinderen zouden kunnen zien.

Het mag dan lijken alsof je met deze aanpak leerlingen ‘beschermt’, toch heeft het ook zijn risico’s, want door de toegang tot innovatieve les- en leermogelijkheden voor leerlingen en hun leerkrachten af te blokken, verhinder je hen om te leren. Je verhindert kinderen ook om over de gevaren te leren. Stel je maar eens een kind voor dat nooit een straat heeft leren oversteken en plotsklaps een autosnelweg over moet.

Kom op voor jezelf! Een leerkracht moet zelf aan de hand van zijn professionele inschattingsvermogen bepalen waar leerlingen wel of geen toegang toe mogen hebben. Wij vinden het absoluut niet kunnen dat jouw kunstles verknoeid wordt omdat de firewall de Venus van Botticelli tegenhoudt of dat je geen foto’s van de maag van een zwangere vrouw mag tonen als onderdeel van je zorgvuldig voorbereide les over gezondheid. (Dit is trouwens echt gebeurd!) We hebben allemaal al mensen horen zeggen: “Zelfs al is er maar een klein risico, het is het niet waard!” Goed, maar we leren kinderen ook niet op het droge zwemmen om te voorkomen dat ze verdrinken, zelfs al is er een minieme kans dat zoiets in het zwembad gebeurt. Wat primeert is dat we ze leren zwemmen in de goed bewaakte en gecontroleerde omgeving van het zwembad, precies om hen te beschermen!

De ervaring leert ons telkens opnieuw dat onwetendheid de grootste bedreiging voor de veiligheid van kinderen vormt; in het water, op het net of bij het oversteken. Het gevaar niet herkennen, niet weten hoe het te vermijden of niet gewapend zijn om ermee om te gaan voordat het escaleert.

Dus, als beveiliging voornamelijk met computersystemen te maken heeft, waar moet de leerkracht zich dan juist zorgen over maken? Zoals we al zeiden, hebben we die bekommernissen opgedeeld in veiligheid, privacy en bescherming. Het is niet bijster technisch maar wel handig.